Μωβ Μέδουσα: Το επικίνδυνο είδος εξαπλώνεται στην Ελλάδα, τα συμπτώματα και τι να κάνετε μόλις σας τσιμπήσει
Σημειώνεται, πως η μωβ μέδουσα εντοπίζεται σε βάθη από 0 μέχρι 1600 μέτρα. Μέγιστο μήκος έχουν τα 10 εκατοστά σε διάμετρο και το μήκος των πλοκαμιών μπορεί να φτάσει μέχρι 10 μέτρα. Κυρίως τρέφεται με σάλπες, διάφορα χιτωνοφόρα, πλακτονικά καρκινοειδή και αυγά ψαριών.
Οι μεγαλύτεροι φυσικοί θηρευτές της μέδουσας είναι η Δερματοχελώνα, η Καρέτα καρέτα, ο Τόνος, ο Ξιφίας και το Φεγγαρόψαρο.Τα συμπτώματα μετά από επαφή – κέντρισμα από τη μέδουσα μπορεί να είναι:
- Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας
- Ναυτία
- Πτώση πίεσης
- Ταχυκαρδία
- Κεφαλαλγία
- Εμετός
- Διάρροια
- Σπασμός των βρόγχων
- Δύσπνοια
Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως υπόταση, βράχος φωνής, εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης, έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο, τονίζει το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας.
Τι κάνουμε σε περίπτωση τσιμπήματος
Ορισμένα είδη μεδουσών μπορεί να είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο, προκαλώντας έτσι τοπικές επιδερμικές αντιδράσεις και περιστασιακές διαταραχές.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες μέθοδοι για τη μείωση της έντασης και της διάρκειας του πόνου, ανάλογα με το είδος της μέδουσας που εμπλέκεται. Σε αυτές περιλαμβάνονται παυσίπονα, ζεστό νερό και παγοκύστες. Για μερικά μόνο είδη (Carybdea marsupialis, Olindias phosphorica και Physalia physalis) το ξύδι που εφαρμόζεται για σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να αποτρέψει τυχόν εναπομείναντα κεντρίδια να απελευθερώσουν περαιτέρω δηλητήριο κάτω από το δέρμα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας.
Οδηγίες για αντιμετώπιση τσιμπήματος, όταν δεν γνωρίζουμε το είδος της μέδουσας:
1. Πλένουμε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος.
2. Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζουμε ένα μίγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυτάρρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.
3. Χρησιμοποιούμε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια μας) για να αφαιρέσουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα μας
4. Εφαρμόζουμε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι.
5. Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά.
5. Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη).
6. MHN τυλίγετε το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους, ΜΗΝ χρησιμοποιείτε ξύδι, ΟΥΤΕ γλυκό νερό, ΟΥΤΕ οινόπνευμα, ΟΥΤΕ αμμωνία.
Παράγοντες που Ευνοούν την Εμφάνιση Μωβ Μεδουσών
Η πρόσφατη εμφάνιση μεγάλων πληθυσμών μωβ μεδουσών (Pelagia noctiluca) στις ακτές της Χαλκίδας, παρά τις χειμερινές συνθήκες, έχει προκαλέσει ανησυχία και ερωτήματα στην επιστημονική κοινότητα και τους πολίτες. Περιοχές όπως η Λιανή Άμμος και το Κουρέντι γέμισαν από αυτά τα θαλάσσια είδη, υποδεικνύοντας την ανάγκη για εμβάθυνση στους παράγοντες που επηρεάζουν το φαινόμενο.Η Pelagia noctiluca είναι είδος μέδουσας που χαρακτηρίζεται από την έντονη μωβ απόχρωση και τα μακριά πλοκάμια της, τα οποία διαθέτουν κνιδοκύτταρα ικανά να προκαλέσουν ερεθισμούς στο δέρμα. Συνήθως ευδοκιμεί σε θερμά νερά (πάνω από 20°C), αλλά έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ανθεκτική σε ευρύ φάσμα θερμοκρασιών.
Η παρουσία τους στις ακτές της Χαλκίδας τον χειμώνα αποδίδεται σε τρεις κύριους παράγοντες:
- Κλιματική Αλλαγή: Η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας των θαλασσών λόγω της κλιματικής αλλαγής επηρεάζει την αναπαραγωγή και τη διασπορά του είδους. Ακόμη και σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, οι μωβ μέδουσες δείχνουν αυξημένη προσαρμοστικότητα.
- Μεταβολές στα Θαλάσσια Ρεύματα: Οι αλλαγές στα ρεύματα, που συχνά σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και τις μεταβολές της ατμοσφαιρικής πίεσης, μπορούν να οδηγήσουν σε συγκέντρωση μεδουσών κοντά στις ακτές.
- Ευτροφισμός και Ρύπανση: Τα λιπάσματα και τα οργανικά απόβλητα από ανθρώπινες δραστηριότητες ενισχύουν την παραγωγή φυτοπλαγκτού, που αποτελεί κύρια πηγή τροφής για τις μέδουσες. Αυτή η υπερπροσφορά τροφής ευνοεί την αύξηση των πληθυσμών τους.
Οι μωβ μέδουσες επηρεάζουν σημαντικά τα θαλάσσια οικοσυστήματα, ανταγωνιζόμενες άλλα είδη για τροφή και καταναλώνοντας αυγά και προνύμφες ψαριών. Παράλληλα, η παρουσία τους προκαλεί προβλήματα στον τουρισμό και τη δημόσια υγεία, λόγω των ερεθιστικών τσιμπημάτων τους.
Μωβ Μέδουσες: Προβληματισμένοι είναι τις τελευταίες μέρες οι λουόμενοι που είτε βρίσκονται για διακοπές σε μία όμορφη παραλία είτε επισκέπτονται τη θάλασσα για μία ανάσα δροσιάς.
Αιτία είναι η εμφάνιση των μωβ μεδουσών που εντοπίζονται κυρίως σε παραλίες της Χαλκίδας, της Βόρειας Εύβοιας και των Σποράδων.Σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας μάλιστα, υποτιμήθηκε αρχικά η εμφάνισή τους ιδιαίτερα στον Παγασητικό Κόλπο και τις γύρω περιοχές.
Οι επιστήμονες της περιβαλλοντικής οργάνωσης Αρχιπέλαγος πάντως, λένε πως η πραγματική συζήτηση θα έπρεπε να στρέφεται όχι στις μέδουσες και τον πληθυσμό τους, αλλά στους φυσικούς θηρευτές τους: τα ψάρια που υποφέρουν από την υπεραλίευση. «Αν και η κολύμβηση θα πρέπει να αποφεύγεται σε περιοχές με προσωρινές εξάρσεις από συγκεκριμένα είδη μεδουσών, όταν υπάρχουν λίγες μέδουσες, το κολύμπι –ειδικά με τη χρήση μάσκας– είναι απολύτως ασφαλές. Με λίγη προσοχή και κοινή λογική, μπορούμε να αξιολογήσουμε τις συνθήκες. Παρατηρώντας τα θαλάσσια ρεύματα και την κατεύθυνση του ανέμου, μπορούμε εύκολα να εντοπίσουμε ακτές όπου δεν συγκεντρώνονται μέδουσες και να επιλέξουμε σημεία κατάλληλα για ασφαλή κολύμβηση», αναφέρει η οργάνωση.
Γιατί συμβαίνει αυτό το φαινόμενο
Η Διευθύντρια Έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος, Αναστασία Μηλιού, μιλώντας στο Open εξήγησε γιατί έχουν αυξηθεί, αλλά και πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα.
Η ανεξέλεγκτη αλιεία, με αποτέλεσμα να εξαφανίζονται τα ψάρια που τρώνε τις μέδουσες, είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, όπως είπε η διευθύντρια του Ιντστιτούτου.
Επομένως, αυτό που συστήνεται-όπως είπε- είναι να κρατήσουμε τις θάλασσές μας υγιείς και να μην οδηγούμαστε σε υπερκατανάλωση ψαριών, διότι αυτό θα οξύνει κι άλλο το εν λόγω πρόβλημα. Η άλλη λύση είναι απλά, η μέδουσα να γίνει… μεζές και να καταναλωθεί μαζί με τα υπόλοιπα θαλάσσια ήδη φέτος το καλοκαίρι.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ
Τι πρέπει να έχετε μαζί σας στην παραλία
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας προτείνει ένα ΚΙΤ Πρώτων βοηθειών για την παραλία. Όπως σημειώνει, καλό είναι να έχουμε τα παρακάτω μαζί μας στην παραλία για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το τσίμπημα της μέδουσας:
- Μια πλαστική κάρτα (π.χ. παλιά πιστωτική).
- Ένα τσιμπιδάκι.
- Ένα κυπελλάκι (π.χ. ουροσυλέκτης).
- Λίγο μαγειρική σόδα (αναλογία 1:1 με θαλασσινό νερό).
- Αντιισταμινικό χάπι.
- Κάποια κορτιζονούχα κρέμα
Συμπτώματα μετά από επαφή με μωβ μέδουσα
Tα πιθανά συμπτώματα μετά από κέντρισμα από Pelagia noctiluca είναι τα ακόλουθα:
- Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας
- Ναυτία
- Πτώση πίεσης
- Ταχυκαρδία
- Κεφαλαλγία
- Εμετός
- Διάρροια
- Σπασμός των βρόγχων
- Δύσπνοια
Τα βήματα φροντίδας
Πλένουμε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος. Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζουμε ένα μίγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυττάρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.
Χρησιμοποιούμε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια μας) για να αφαιρέσουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα μας.
Εφαρμόζουμε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι.
Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά.
Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη).
MHN τυλίγετε το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους, ΜΗΝ χρησιμοποιείτε ξύδι, ΟΥΤΕ γλυκό νερό, ΟΥΤΕ οινόπνευμα, ΟΥΤΕ αμμωνία.
